با انواع فرش ماشینی آشنا شوید!

یکی از مهمترین صنایع فعال در ایران که پتانسیل بسیار بالایی برای افزایش صادرات و تقویت اقتصاد دارد، صنعت فرش ماشینی است. این صنعت در حدود 50 سال است که در ایران فعال است و تولیدات با کیفیت را هم برای تامین  نیاز های داخلی و هم برای صادرات عرضه کرده است.

آشنایی با صنعت فرش ماشینی در ایران

در حدود هشتاد تا 90 سال پیش ایران به عنوان یکی از فعالان در زمینه نساجی در منطقه فعالیت می کرد. این فعالیت روز به روز گسترش یافت تا اینکه ایران به قطب نساجی در خاورمیانه تبدیل شد. صنایع نساجی در ایران به قدری گسترده بودند که می توانستند مواد اولیه مورد نیاز برای چندین کشور را تامین کنند. در کاشان هم که قطب نساجی ایران به شمار می رفت، فعالیت های اقتصادی مفیدی صورت می گرفت و حجم انبوهی از تولیدات نساجی در این شهر به تولید می رسیدند. در نهایت این امر موجب شده که زمینه ها برای ورود فرش ماشینی به ایران آماده شود.

در واقع کاشان به این علت که در زمینه نساجی فعال بود، اولین دستگاه بافنده فرش ماشینی را وارد نمود و بدین ترتیب این صنعت هم در ایران آغاز به کار کرد. اگر بخواهیم تاریخ دقیق این رویداد مهم را در صنعت کشور نام ببریم، باید گفت که این صنعت از سال 1354 تا 55 به کشور وارد شد. اولین دستگاه بافنده ای که برای بافت فرش به صورت ماشینی به ایران آمد، دستگاه بافنده ژاکارد بود.

با استقبال مردم از فرش های ماشینی، این صنعت گسترش یافت تا اینکه ایران و کاشان به قطب تولید فرش ماشینی در جهان معروف شدند. حال در این مقاله قصد داریم تا شما را با انواع محصولاتی که در زمینه ماشینی به تولید می رسند آشنا کنیم و شما را با اطلاعاتی از قبیل ویژگی ها و مشخصات آنها، آگاه کنیم.

محصولات فرش ماشینی در ایران

فرش های ماشینی در ایران دارای تولیدات متنوعی هستند. در حقیقت هر کس که به دنبال خرید فرش باشد، با دریایی از محصولات روبرو می شود که هر کدام دارای طرح و رنگ و ویژگی های متفاوتی است. در این بخش می خواهیم شما را با هر کدام از این مدلها آشنا کنیم تا شما بتوانید در هنگام انتخاب، راحت تر عمل کنید و زمینه ای از هر فرش در ذهن خود داشته باشید.

محصولات تولید شده در فرش ماشینی به دو دسته فرش کلاسیک و فرش مدرن دسته بندی می شوند، پس ما هم با این دسته بندی آنها را متمایز کرده و برای شما در این مطلب نوع کلاسیک آن را نام خواهیم برد.

انواع فرش کلاسیک ماشینی

فرش کلاسیک ماشینی به سری فرش هایی گفته می شود که نقشه های آن شبیه فرش های دستباف است و به آنها فرش سنتی هم می گویند. در این فرش ها از طرح ها و نقشه هایی همچون لچک و ترنج، افشان، خشتی، شکارگاه و شاهان استفاده می شود که همگی آنها از طرح های اصیل سنتی ایرانی هستند که پیشتر آنها را در فرش های دستباف استفاده می کرده اند. برای دسته بندی فرش های کلاسیک، از مشخصه تعداد شانه و تراکم استفاده می شود.

انواع فرش های ماشینی کلاسیک عبارتند از:

•       فرش 500 شانه ماشینی

یکی از قدیمی ترین فرش های کلاسیک که هنوز هم به تولید می رسد و مشتریان خاص خودش را دارد، فرش 500 شانه ماشینی است. این فرش را در تراکم 1000 می بافند و به این علت که دارای قیمت مناسب تری است، برای مصارفی چون ویلا و خانه باغ خریداری می کنند.

فرش های 500 شانه به این علت که دارای تعداد شانه کمی هستند، ضخامت نخ خاب در آنها بالا است و این سبب شده است که زیر پای نرمی داشته باشند. وقتی شما روی آنها راه بروید، احساس نرمی بیشتری خواهید داشت تا نسبت به بقیه فرش ها و این سبب شده است که عمق خاب فرش ماشینی افزایش یابد.

•         فرش 700 شانه ماشینی

یکی دیگر از انواع فرش ماشینی که دارای طرفداران بسیاری است و می توان گفت بازار فروش گسترده ای دارد، فرش 700 شانه است. فرش 700 شانه را با تراکم 2550 می بافند و تولید آنها درست 5 سال بعد از تولید فرش های 500 شانه اتفاق افتاد. فرش 700 شانه را با ظرافت بالاتری نسبت به فرش های 500 شانه می بینیم و دلیل آن تراکم و تعداد شانه بیشتری است که در تولید فرش های ماشینی 700 شانه به کار گرفته شده است.

فرش های 700 شانه از نظر تعداد شانه، تراکم، زیبایی و نرمی و لطافت در جایگاهی هستند که سبب شده است همه از این فرش ها استقبال کنند. یعنی اگر کسی همه ویژگی های نرمی و لطافت، ظرافت ، ریز بافتی، زیبایی، قیمت مناسب و رنگ بندی متنوع را خواسته باشد، باید فرش 700 شانه تراکم 2550 بخرد.

دستگاهی که وظیفه بافت این فرش ماشینی را بر عهده دارد، دستگاه بافنده HCP x2 بوده که از کارخانه وندویل بلژیک به ایران وارد شده است.

لازم به ذکر است که فرش های 700 شانه در تراکم های 2100 و 3000 هم موجود است اما معروف ترین نوع آن که در بازار معمولا موجود است، همان فرش 700 شانه ماشینی تراکم 2550 می باشد.

•         فرش 1000 شانه ماشینی

با تولید فرش های 1000 شانه، انقلابی در صنعت فرش ماشینی ایران به وجود آمد. در واقع فرش های 1000 شانه اولین فرش های دستباف گونه به شمار می رفتند که راه را برای ورود فرش هایی با تراکم و تعداد شانه بیشتر در کشور هموار کردند. در تولید این فرش ها از تراکم 3000 بهره گرفته شده است که نشان دهنده ریز بافتی بالای این فرش های ماشینی است.

این فرش های ماشینی به این خاطر که با شیوه بافت فرش های دستباف تولید می شدند، به اولین فرش دستباف گونه مشهور هستند. همچنین ریز بافتی که در فرش 1000 شانه ماشینی دیده می شود، تاکید بر شباهت به فرش های دستباف در این فرش ها دارد.

برای بافت فرش 1000 شانه از دستگاه بافنده HCIx1 استفاده می شود. این دستگاه ها از جدید ترین و پیشرفته ترین ماشین آلات در صنعت فرش ماشینی به شمار می روند که از کارخانه صنایع وندویل بلژیک به ایران وارد می شوند.

•         فرش 1200 شانه ماشینی

فرش 1200 شانه تا چندین سال پیش از ظریف ترین فرش ها به شمار می رفت که در بالاترین تعداد شانه موجود در جهان با نمره نخ بالا تولید می شد. در واقع در تولید این فرش های ماشینی از ظرافت و تراکم بالا استفاده می شود که سبب شده است به فرش های دستباف بسیار نزدیک باشند.

اگر نگاهی به مقاله اصطلاح تعداد شانه و تراکم در فرش بیندازید، متوجه میشوید که تراکم 3600 در فرش های ماشینی یعنی چه؟

فرش های 1200 شانه در تراکم 3600 بافته می شوند، یعنی نسبت به فرش های 1000 شانه، 600 واحد و نسبت به فرش های 700 شانه 1000 واحد ریز بافت تر هستند. فرش های 1200 شانه را معادل فرش های 70 رج دستباف می دانند که بسیار مرغوب می باشند.

دستگاه بافنده HCIx2 دستگاهی است که وظیفه بافت فرش های ماشینی 1200 شانه را در تراکم 3600 بر عهده دارد. برای بافت این فرش ها به این علت که ظرافت بسیار بالا است، باید از نخ هایی استفاده شود که ظریف هستند و نمره بیشتری دارند. در فرش های ماشینی 1200 شانه از نخ های نمره 36 الی 38 استفاده می شود.

•       فرش 1500 شانه ماشینی

فرش 1500 شانه جدیدترین فرش کلاسیک ماشینی می باشد که کمتر از سه سال است که به تولید می رسد. این فرش ماشینی برای اولین بار در سال 1396 به تولید رسید و البته جدیدترین فرش و متراکم ترین فرش موجود در جهان بود که در این سال در کارخانه فرش کاشان رونمایی شد.

برای بافت این فرش باید از نخ های نمره 50 الی 60 استفاده می شد که ظریف ترین نخ های موجود در صنعت نساجی بودند. همچنین دستگاه بافنده این فرش جدیدترین دستگاه بافنده بود که در دنیا برای بافتن تار و پود فرش به تولید رسیده بود. یعنی یک فرش شیک و جدید که با قیمت پایه بالا وارد بازار شد و زنگ خطری بود برای فرش های دستباف. البته قیمت فرش 1500 شانه به گونه ای است که از برخی فرش های دستباف در ابعاد کوچکتر بالاتر می باشد.

این فرش ها معادل 100 رج در فرش های دستباف هستند. فرش های تبریز که مرغوبترین فرش های موجود در دنیا هستند، معمولا در رجشمار بالای صد به تولید می رسند.

دستگاه بافنده فرش 1500 شانه، دستگاه HCIx3 می باشد که با جدیدترین تکنولوژی بافت و نقشه خوانی به تولید فرش هایی می پردازد که دارای تعداد شانه 1500 هستند. تراکم به کار رفته در این فرش ماشینی 4500 می باشد و سبب شده است که اختلاف زیادی با فرش های 1200 شانه داشته باشد.

به علت اینکه ظرافت فرش های 1500 شانه بسیار بالا است، ارتفاع نخ خاب کوتاه است و همین امر سبب شده است که فرشی نازک داشته باشیم که نهایتا ضخامت آن به 4 میلی متر برسد. این ظرافت و نازکی یادآور فرش های دستباف ابریشم است که در تبری به تولید می رسند. همچنین الیاف براقی که در فرش های 1500 شانه استفاده می شود، سبب شده است که جلوه بسیار زیبایی را در این فرش های ماشینی داشته باشیم.