اهمیت شانه و تراکم در فرش ماشینی چیست؟

اگر تا به حال به دنبال خرید فرش ماشینی رفته باشید، اصطلاحی که زیاد به گوشتان خورده است، اصطلاح تعداد شانه و تراکم خواهد بود. به همین دلیل به احتمال زیاد برایتان سوال پیش آمده است که چه تفاوتی بین فرش های ماشینی است که از نظر تعداد شانه با هم متفاوت هستند؟ آیا تعداد شانه می تواند در کیفیت فرش هم تاثیر داشته باشد؟ همه این ها سوالاتی است که میخواهیم در این متن آنها را برای شما به صورت کامل پاسخ دهیم و امیدواریم که این متن برای شما مفید واقع شود.

شانه و تراکم در فرش ماشینی

همانطور که در یکی از مقالات درباره تعداد شانه و تراکم اشاره ای داشتیم، تراکم اصطلاحی است که در فرش ماشینی استفاده می شود. کلا برای نامگذاری تراکم گره ها در فرش دستباف و ماشینی از دو اصطلاح متفاوت به نام تعداد شانه و رجشمار استفاده می شود.

رجشمار در فرش های دستباف به معنی تعداد گره هایی است که در هفت سانتی متر از فرش زده می شود و تعداد شانه به تعداد گره هایی می گویند که در یک متر از عرض فرش ماشینی زده می شود. در کل هر دوی آنها برای بیان تراکم تعداد گره ها در فرش استفاده می شوند.

اما در بعضی از فرش های ماشینی تراکم تعداد گره های زده شده بالاتر است، با هم ببینیم که این افزایش تراکم تعداد گره ها، چه ویژگی هایی برای فرش ما ایجاد خواهد کرد؟

•       افزایش ظرافت طرح های فرش

طرح های فرش ماشینی توسط طراحانی بافته می شود که دارای خلاقیت در کشیدن نقشه های بسیار زیبا و سنتی ایرانی هستند. این طرح ها با استفاده از نرم افزار های طراحی فرش تولید می شوند و به همین دلیل دارای کیفیت بالایی خواهند بود. اما این طرح ها هنگامی که بخواهند بر روی فرش پیاده سازی شوند، این تعداد شانه و تراکم گره ها خواهد بود که کیفیت طرح بافته شده روی فرش را تایید می کند.

یعنی در اصل هر چه تعداد شانه و تراکم در فرش بالاتر برود، یعنی ظرافت فرش بالاتر رفته است و به همین خاطر طرح ها با کیفیت بسیار بالا تری بر روی فرش خواهد نشست.

پس می توان به این نتیجه رسید که هر چه تراکم تعداد گره های زده شده در فرش افزایش یابد، زیبایی بیشتری در طرح های فرش دیده خواهد شد و همچنین رنگ هایی که به کار رفته می شوند بیشتر طبیعی تر خواهد بود. در واقع طرحی که در نرم افزار، طراحی می شود، در فرش های با تعداد شانه بالاتر بیشتر شبیه طرح نهایی داخل نرم افزار خواهد شد که با کیفیت بالا و جزئیات طراحی شده اند.

•       افزایش استحکام فرش

در جواب افرادی که می گویند آیا تعداد شانه و تراکم در فرش می تواند در کیفیت آن تاثیر بگذارد، باید بگوییم بله همینطور است اما قطعا تا حدودی می تواند تاثیر گذار باشد. تصور کنید میخواهید چند تکه چوب را در کنار هم بشکنید. در چه زمانی راحت تر این کار را می کنید؟ چه زمانی چوب ها شکننده تر خواهند بود؟

چوب ها وقتی با تعداد بیشتری در کنار هم قرار بگیرند، قطعا شکستن آنها کاری دشوار برای شما خواهد شد هر چه این تعداد بالاتر برود، کم کم شکستن چوب ها به وسیله دست، کاری نشدنی خواهد شد. این یعنی تراکم چوب ها در کنار یکدیگر افزایش یافته است.

دقیقا در مورد تعداد شانه و تراکم فرش هم همین اتفاق رقم میخورد. تعداد گره هایی که نزدیک به هم هستند، تعدادشان افزایش پیدا می کند و این امر سبب می شود بافت فرش به سمت افزایش استحکام سوق پیدا کند و در نهایت می توان نتیجه گرفت که فرش های ماشینی دارای تعداد شانه بالاتر از استحکام بالاتری برخوردار خواهند بود.

•       افزایش ظرافت نخ ها

برای اینکه بتوانند فرش های ماشینی با تعداد شانه بالاتر ببافند، مجبورند که از نخ های به مراتب ظریف تر استفاده کنند. نخ های ظریف تر به مراتب جدیدتر و با کیفیت تر خواهند بود و این امر سبب می شود شما در نهایت یک فرش با ظرافت نخ و طرح بالا داشته باشید.

برای مثال می توانیم فرش های ماشینی 1200 شانه را در مقایسه با فرش های 1500 شانه مثال بزنیم. فرش های 1200 شانه دارای نخ هایی با نمره 36 الی 38 هستند و این در حالی است که در بافت فرش های 1500 شانه، با اختلاف بسیار بالاتر از 1200 شانه، از نخ هایی با نمره 50 الی 60 استفاده می شود.

•       کاهش ضخامت فرش

جالب است بدانید که با افزایش تعداد شانه فرش، ضخامت آن کاهش می یابد. این دقیقا در فرش های دستباف هم اتفاق می افتد و فقط مختص فرش های ماشینی نیست. در فرش های ابریشمی تبریز که تعداد رجشمار افزایش پیدا می کند، فرش ها بیشتر به ضخامت پارچه ها و روفرشی نزدیک تر می شوند.

این امر نشان دهنده این است که فرش ما دارا ظرافت و تراکم بالایی است. در فرش های ماشینی هم هر چه عدد شانه بالاتر برود، یعنی ظرافت آن بالاتر است و ضخامت آن کمتر.

برای مثال فرش های ماشینی 700 شانه دارای ضخامتی در حدود 11 میلی متر هستند، اما ضخامت فرش 1500 شانه چیزی در حدود 4 میلی متر است.

•       جدید تر شدن دستگاه بافنده فرش

غیر از مواردی که در بافت خود فرش ایجاد می شود، برخی از اتفاقات هم در حاشیه آن صورت می گیرد. برای مثال همین امر جدیدتر شدن دستگاه فرش ماشینی که در حاشیه بافت فرش رقم میخورد. وقتی بخواهند فرش های با تعداد شانه بالاتر ببافند، قطعا باید از دستگاه هایی استفاده کنند که دارای تکنولوژی بافت جدید تر باشند بنابراین برای تولید فرش هایی با تعداد شانه بالاتر محکوم به استفاده از دستگاه های جدید خواهند بود.

•       افزایش کیفیت نخ فرش

برای بافت فرش ماشینی معمولا از نخ های مختلفی استفاده می شود، اما به این علت که در فرش های با تعداد شانه بالا، ظرافت و نمره نخ افزایش می یابد، تولید کننده مجبور است که از بهترین نخ ها با بهترین کیفیت استفاده کند تا در حین بافت به وسیله دستگاه، دچار پارگی نشوند.

نتیجه گیری اینکه با یکسان بودن جنس نخ دو نوع فرش می توان گفت، فرشی که دارای تعداد شانه بیشتر است، قطعا دارای کیفیت و دوام بیشتری خواهد بود.